Mengenang Norhisham Mustafa
Maklumat peribadi Norhisham Mustafa dalam fail bibliografi susunan peribadi setebal 32 halaman. Fail ini mengandung senarai tulisan beliau yang pernah tersiar dalam majalah-majalah tempatan mulai beliau berkecimpung dalam alam persuratan pada tahun-tahun akhir 1960-an sehingga ke akhir hayatnya. Diakui senarai ini belum memuatkan semua hasil tulisan beliau kerana sedang berterusan kukerjakan.
Setakat yang dapat dikesan bekas tangan beliau terawal tersiar dalam komentar Pembaca, Dian bilangan 23, tahun VII, 1969. Tulisan itu berupa ulasan beliau terhadap cerpen S. Othman Kelantan, “Riang Bagaikan Burung-burung“. Saya petik “Komentar Pilihan” beliau itu, “Cerpen ini bolehlah dikatakan berjaya. Orang terpaksa mengakui ketokohan S. Othman Kelantan dalam kesusasteraan kita, walaupun hanya dengan menatap cerpennya. Dialog, plot, perwatakan dan latar cerita amat diperhatikan oleh S. Othman.”
Saya tidak dapat mengingati tarikh sebenar pertemuan kami yang pertama, boleh jadi pada awal tahun 1976. Ketika itu beliau ditemani Wan Muhammad Said berkunjung ke pejabatku JPA di Bangunan UMBC, Jalan Sulaiman Kuala Lumpur. Ada urusan pentadbiran yang beliau mohon kubantu melibatkan seorang yang sangat rapat dengan beliau. Wan M. Said ialah kawan sekolah sebaya ketika di Besut dahulu.
Sebagai peminat kesusasteraan, aku sebenarnya sudah mengenali Norhisham Mustafa berdasarkan hasil-hasil kreatif (dan non-kreatif) yang sering kulintasi dalam kegiatan pembacaan rutinku dalam majalah-majalah popular ketika itu.
Kami tidak pernah bertemu semula untuk sekian lama. Namun, perkembangan Norhisham Mustafa tidak pernah terlepas dari perhatianku.
Kami tidak pernah bertemu semula untuk sekian lama. Namun, perkembangan Norhisham Mustafa tidak pernah terlepas dari perhatianku.
Suatu, ketika, pada 28 Januari 2013 aku kembali ke rumah mertua di Kota Bharu. Kesempatan itu kuambil untuk mengunjungi Norhisham Mustafa di rumah beliau. Dan itulah pertemuan kedua dan terakhir kami. Pun melalui media sosial kami kerap juga berinteraks (sebelum dan) selepas itu.
Dalam upayaku memantul puisi-puisi teman-teman fb, Norhisham Mustafa muncul salah seorang paling menonjol dari segi jumlah yang terbabit. Ini disebabkan keprolifikan beliau. Puisi-puisi beliau kerap dilintasi, dalam banyak majalah dan berpanjangan tempoh terbitnya. Di samping itu tema-tema sajak-sajak itu dengan mudah memerangkap minatku di samping memiliki tarikan kreativiti yang ketara.
Semenjak pantulan pertama, pada tahun 2014 hingga pantulan terakhir pada 24 Oktober 2018, sebanyak 29 buah sajak ciptaan beliau telah dipantul, seperti berikut:
1. “Takluk”, MASTIKA, April 1985, muka surat 121.
2. “Pendakian”, Utusan Kiblat, Julai 1975, muka surat 40.
3. “Tiada lagi kata-kata, kecuali doa”, Dewan Sastera, Mei 1981, muka surat 20.
4. “Tanglung”, Mastika, November 1973, muka surat 92.
5. “Menanti”, Dewan Sastera, April 1981, muka surat 18.
6. “Tiada lagi kata-kata, kecuali doa (iii)”, Dewan Sastera, November 1981, muka surat 7.
7. “Antara Bibir dan Mata Perempuan” – kepada azran, WIDYA, September 1980, muka surat 31
8. “Petaniku”, Al Islam, Jun 1988, muka surat 57. Dipantul dua kali. Satu lagi pada Pantulan C/04/23/2018.
9. “Kepada Yang Berhormat”, Dewan Masyarakat, November 1986, muka surat 51.
10. “Nafas Memenuh Ruang”, (Getaran Sukma), Pengasuh, bilangan 421, Januari/Februari 1977, muka surat 36.
11. “Mengurangi Bilangan”, muka surat 11 dalam kumpulan puisi, “Remuk Hati Bangsa”, Institut Terjemahan & Buku Malaysia, 2013, cetakan pertama yang Hisham hadiahkan padaku.
12. Pantulan 14/14: “Zuriat” Dewan Masyarakat, November 1979, muka surat 55.
13. Pantulan C/1/28/2016: “Seorang Guru Bersuara Sehari Sebelum Bersara”, Dewan Sastera, Mei 2012, muka surat 61. Mereaksi pantulan ini, Norhisham menulis, “ terimakasih dato'. saya sudah lama merangka sebuah novel dengan persoalan demikian. hanya sanya, akan adakah penerbit yg mahu menerbitkannya, kerana cadangan saya novel itu agak tragis dan ganas, bercampur romantik melankolik.....”
14. Pantulan 25/14; “Peribadi”, Dakwah, Jun 1977, muka surat 46.
15. Pantulan 28/14; “Hanya Nama itu”, Utusan Kiblat, Disember 1972, muka surat 27.
16. Pantulan 31/14; “Aku Belum Memalingkan Muka”, Pengasuh, bilangan 429, Januari 1978, muka surat 26.
17. Pantulan 34/14; Peribadi 14”, (Getaran Sukma), Pengasuh, bilangan 462, September/Oktober 1981, muka surat 41.
18. Pantulan 35/14; “Keberangkatan”, Utusan Kiblat, Mei 182, muka surat 9.
19. Pantulan 22/15: “Pendakian 1”, Pengasuh, bilangan 418, September 1976, muka surat 47.
20. Pantulan 25/15: “Tentang Janji”, Dewan Sastera, September 1998, muka surat 42.
21. Pantulan 41/15: “Pedih”, Dewan Sastera, Jun 2004, muka surat 43.
22. Pantulan 58/15: “Sepantun Tamak”, Jendela Timur, Bil. 29, April 2010, muka surat 25.
23. Pantulan 63/15: “Sangkar”, Dewan Sastera, Mac 2008, muka surat 103.
24. Pantulan A/2/39/2016: “Masih Lagi Bernyanyi-nyanyi”, Dewan Sastera, Disember 2004, muka surat 84.
25. Pantulan C/ 03/48/2016: “Dimnah”, Dewan Sastera, Julai 2008,
26. Pantulan C/01/9/2017: “Seorang Guru Bersuara Sehari Sebelum Bersara”, Dewan Sastera, Mei 2012, muka surat 61.
27. Pantulan F/01/04/2018: “Nafas Memenuh Ruang”, (Getaran Sukma), Pengasuh, Bilangan 421, Januari/Februari 1977, muka surat 36.
28. Pantulan C/02/13/2018: “Pahlawan”, (Puisi), WIDYA, November 1979, muka surat 31.
29. Pantulan A/03/20/2018: “Peribadi 5”, (Puisi Hidayat), Utusan Kiblat, November 1979, muka surat 11. Dalam siri “Peribadi” penyair ini, tercatat dalam bibliografi ASKAT, siri sajak ini sampai ke bilangan 14. Dua daripadanya, telah dipantul; “Peribadi” dan “Peribadi 14”.
30. Pantulan C/04/23/2018: “Petaniku”, (Puisi), Al Islam, tahun 15, Jun 1988, muka surat 57. Puisi “Petaniku!” ini pernah dipantul kali pertama secara yang berlainan dalam Pantulan 32/13 bertarikh 23 Ogos 2013.
2. “Pendakian”, Utusan Kiblat, Julai 1975, muka surat 40.
3. “Tiada lagi kata-kata, kecuali doa”, Dewan Sastera, Mei 1981, muka surat 20.
4. “Tanglung”, Mastika, November 1973, muka surat 92.
5. “Menanti”, Dewan Sastera, April 1981, muka surat 18.
6. “Tiada lagi kata-kata, kecuali doa (iii)”, Dewan Sastera, November 1981, muka surat 7.
7. “Antara Bibir dan Mata Perempuan” – kepada azran, WIDYA, September 1980, muka surat 31
8. “Petaniku”, Al Islam, Jun 1988, muka surat 57. Dipantul dua kali. Satu lagi pada Pantulan C/04/23/2018.
9. “Kepada Yang Berhormat”, Dewan Masyarakat, November 1986, muka surat 51.
10. “Nafas Memenuh Ruang”, (Getaran Sukma), Pengasuh, bilangan 421, Januari/Februari 1977, muka surat 36.
11. “Mengurangi Bilangan”, muka surat 11 dalam kumpulan puisi, “Remuk Hati Bangsa”, Institut Terjemahan & Buku Malaysia, 2013, cetakan pertama yang Hisham hadiahkan padaku.
12. Pantulan 14/14: “Zuriat” Dewan Masyarakat, November 1979, muka surat 55.
13. Pantulan C/1/28/2016: “Seorang Guru Bersuara Sehari Sebelum Bersara”, Dewan Sastera, Mei 2012, muka surat 61. Mereaksi pantulan ini, Norhisham menulis, “ terimakasih dato'. saya sudah lama merangka sebuah novel dengan persoalan demikian. hanya sanya, akan adakah penerbit yg mahu menerbitkannya, kerana cadangan saya novel itu agak tragis dan ganas, bercampur romantik melankolik.....”
14. Pantulan 25/14; “Peribadi”, Dakwah, Jun 1977, muka surat 46.
15. Pantulan 28/14; “Hanya Nama itu”, Utusan Kiblat, Disember 1972, muka surat 27.
16. Pantulan 31/14; “Aku Belum Memalingkan Muka”, Pengasuh, bilangan 429, Januari 1978, muka surat 26.
17. Pantulan 34/14; Peribadi 14”, (Getaran Sukma), Pengasuh, bilangan 462, September/Oktober 1981, muka surat 41.
18. Pantulan 35/14; “Keberangkatan”, Utusan Kiblat, Mei 182, muka surat 9.
19. Pantulan 22/15: “Pendakian 1”, Pengasuh, bilangan 418, September 1976, muka surat 47.
20. Pantulan 25/15: “Tentang Janji”, Dewan Sastera, September 1998, muka surat 42.
21. Pantulan 41/15: “Pedih”, Dewan Sastera, Jun 2004, muka surat 43.
22. Pantulan 58/15: “Sepantun Tamak”, Jendela Timur, Bil. 29, April 2010, muka surat 25.
23. Pantulan 63/15: “Sangkar”, Dewan Sastera, Mac 2008, muka surat 103.
24. Pantulan A/2/39/2016: “Masih Lagi Bernyanyi-nyanyi”, Dewan Sastera, Disember 2004, muka surat 84.
25. Pantulan C/ 03/48/2016: “Dimnah”, Dewan Sastera, Julai 2008,
26. Pantulan C/01/9/2017: “Seorang Guru Bersuara Sehari Sebelum Bersara”, Dewan Sastera, Mei 2012, muka surat 61.
27. Pantulan F/01/04/2018: “Nafas Memenuh Ruang”, (Getaran Sukma), Pengasuh, Bilangan 421, Januari/Februari 1977, muka surat 36.
28. Pantulan C/02/13/2018: “Pahlawan”, (Puisi), WIDYA, November 1979, muka surat 31.
29. Pantulan A/03/20/2018: “Peribadi 5”, (Puisi Hidayat), Utusan Kiblat, November 1979, muka surat 11. Dalam siri “Peribadi” penyair ini, tercatat dalam bibliografi ASKAT, siri sajak ini sampai ke bilangan 14. Dua daripadanya, telah dipantul; “Peribadi” dan “Peribadi 14”.
30. Pantulan C/04/23/2018: “Petaniku”, (Puisi), Al Islam, tahun 15, Jun 1988, muka surat 57. Puisi “Petaniku!” ini pernah dipantul kali pertama secara yang berlainan dalam Pantulan 32/13 bertarikh 23 Ogos 2013.
Semoga roh Norhisham Mustafa dicucuri rahmat dan berkat-Nya jua. Al-Fatihah.